linki zwrotne:)

Katalog stron
Radomsko
Mega ściąga!
Katalog syy
Reklama stron www

Wydatki jst

GMINA Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym niezastrzeżone dla innych podmiotów, które wiążą się z zaspakajaniem potrzeb zbiorowych wspólnoty, tj.: 1. zadania z zakresu infrastruktury technicznej: a. zarządzanie mieniem komunalnym
b. utrzymanie gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego c. utrzymanie wodociągów, oczyszczanie ścieków
komunalnych, zaopatrzenie w energię elektryczną i cieplną oraz gaz, utrzymanie zbiorowej komunikacji lokalnej d. utrzymanie cmentarzy gminnych 2. zadania w zakresie infrastruktury społecznej: a. utrzymanie ośrodków pomocy społecznej i zakładów opiekuńczych b. prowadzenie i utrzymanie szkół podstawowych c. zakładanie i kierowanie działalnością przedszkoli d. utrzymanie żłobków e. prowadzenie bibliotek gminnych i innych placówek upowszechniania kultury f. budowa i utrzymanie urządzeń kultury fizycznej i turystyki, (boiska, baseny, sale) g. utrzymanie targowisk i hal targowych h. zadania z zakresu ochrony zdrowia (lecznictwo ambulatoryjne, programy polityki zdrowotnej, zwalczania narkomanii, alkoholizmu, itd.) 3. zadania w zakresie porządku i bezpieczeństwa publicznego: a. ochrona przeciwpożarowa i przeciwpowodziowa b. utrzymanie zieleni komunalnej i zadrzewień
c. zapewnienie kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej
4. zadania w zakresie ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej. a. zapewnienie warunków niezbędnych do ochrony środowiska przed odpadami, utrzymanie porządku i czystości b. sporządzanie projektów założeń do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego c. zarządzenie nieruchomościami komunalnymi
POWIAT Wydatki powiatu są przeznaczane przede wszystkim na określone ustawami zadania o charakterze ponadgminnym
dotyczące: 1. infrastruktury technicznej: a. drogi powiatowe,
b. gospodarka wodna na terenie powiatu c. komunikacja w obrębie powiatu i koordynacja z sąsiadującymi powiatami 2. infrastruktury społecznej:
a. szkoły (średnie), ponagimnazajine, b. szkoły podstawowe i gimnazja specjalne c. szkoły artystyczne d. poradnie psychologiczno - pedagogiczne
e. szpitale ogólne f. domy pomocy społecznej g. biblioteki i muzea powiatowe h. teatry i. powiatowe biura pracy 3. porządku i bezpieczeństwa publicznego na tereniepowiatu 4. geodezji, kartografii i katastru,                 5. ochrony środowiska usuwanie odpadów 6. zwalczanie klęsk żywiołowych na terenie powiatu 7. inne: a. rejestracja pojazdów                  b. wydawanie praw jazdy c. wydawanie pozwoleń na zatrudnianie
cudzoziemców
SAMORZĄD WOJEWÓDZTWA Samorząd województwa wykonuje zadania o charakterze wojewódzkim określone ustawami, w szczególności w zakresie: 1. infrastruktury technicznej: a. drogi wojewódzkie,
b. gospodarka wodna w regionie, melioracja i utrzymanie urządzeń wodnych c. komunikacja w obrębie województwa i koordynacja z
sąsiednimi województwami 2. infrastruktury społecznej: a. szkoły średnie o znaczeniu regionalnym b. ośrodki doszkalania nauczycieli c. zawodowe szkoły wyższe d. szpitale specjalistyczne e. pomoc społeczna o zasięgu regionalnym f. muzea, biblioteki, teatry i filharmonie o znaczeniu  regionalnym g. wojewódzkie biura pracy 3. innych: a. przygotowanie strategii rozwoju regionu b. modernizacja terenów wiejskich
c. promowanie województwa d. przyciąganie inwestorów
Przykłady zadań zleconych ustawowo gminie: 1. bieżące funkcjonowanie urzędów wojewódzkich (wynagrodzenia, wydatki rzeczowe) 2. prowadzenie i aktualizacja spisu wyborców 3. finansowanie zadań z zakresu obrony cywilnej 4. prowadzenie środowiskowych domów samopomocy 5. wypłata świadczeń rodzinnych Przykłady zadań zleconych ustawowo powiatowi: 1. zarządzanie nieruchomościami Skarbu Państwa 2. prowadzenie ewidencji gruntów i budynków 3. przeprowadzanie poboru do wojska 4. utrzymanie Komendy Państwowej Straży Pożarnej 5. prowadzenie środowiskowych domów samopomocy
6. pomoc dla uchodźców 7.utrzymywanie zespołów ds. orzekania o
niepełnosprawności
Przejawy samodzielności wydatkowej JST:
1. wysoki udział zadań własnych 2. niski udział zadań zleconych z zakresu administracji rządowej 3. wysoki wskaźnik pokrycia wydatków dochodami własnymi 4. niski wskaźnik pokrycia wydatków dotacjami celowymi
5. wysoki udział wydatków majątkowych w wydatkach ogółem
6. niski udział wydatków sztywnych 7. swoboda wyboru formy i sposobu wydatkowania środków 8. swoboda wyboru źródeł finansowania zadań ze środków własnych lub w przypadku ich braku - z przychodów zwrotnych
Szczegolna rola dotacji na zadania zlecone z zakresy
administracji rządowej wynika z ustawowego
zagwarantowania: 1. ich adekwatności do kosztów realizowanych zadań
2. określania ich wysokości zgodnie z zasadami przyjętymi w budżecie państwa do kalkulacji wydatków podobnego rodzaju 3. prawa dochodzenia JST należnego świadczenia wraz z odsetkami w wysokości ustalonej jak dla zaległości podatkowych, 4. obowiązku ich przekazywania w sposób umożliwiający pełne i terminowe wykonanie zlecanych zadań
PROCEDURY KONTROLNE Dotacje udzielone z budżetu państwa:
1. wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem,  2. pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości - podlegają zwrotowi do budżetu państwa wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, w terminie do dnia 28 lutego roku następującego po roku, w którym udzielono dotacji

Dochody wlasne JST

dochodami jednostek samorządu terytorialnego są:
dochody własne
oraz subwencje
i dotacje celowe z budżetu państwa


Dochody własne gmin:
PODATKI:
Podatek od nieruchomości
Podatek rolny
Podatek leśny
Podatek od środków transportowych
Podatek dochodowy od osób fizycznych, opłacany w formie karty podatkowej
Podatek od posiadania psów
Podatek od spadków i darowizn
Podatek od czynności cywilnoprawnych

OPŁATY:
Opłata skarbowa
Opłata targowa
Opłata miejscowa
Opłata eksploatacyjna


Dochody własne gmin, powiatów i województw:
Dochody z majątku
Spadki, zapisy i darowizny
Dochody z kar pieniężnych i grzywien
Inne…

Subwencje ogólne:
Gminy i powiaty otrzymują:
Część wyrównawczą
Część równoważącą
Część oświatową
Województwa samorządowe otrzymują:
Część wyrównawczą
Część regionalną
Część oświatową


Dotacje celowe:
Dotacje celowe przekazuje się m.in. na:
zadania z zakresu administracji rządowej oraz na inne zadania zlecone ustawami;
zadania realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego na mocy porozumień zawartych z organami administracji rządowej;
usuwanie bezpośrednich zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku publicznego, skutków powodzi i osuwisk ziemnych oraz skutków innych klęsk żywiołowych;
finansowanie lub dofinansowanie zadań własnych



DOCHODY / SUBWENCJE
Gmina
1. wpływy z podatków: od nieruchomości, rolnego leśnego, od środków transportowych, dochodowego od osób fizycznych, opłacanego w formie karty podatkowej, od posiadania psów, od spadków i darowizn, od czynności cywilnoprawnych; 2. wpływy z opłat: skarbowej, targowej,
miejscowej, administracyjnej, eksploatacyjnej 3. udziały w podatkach państwowych w wysokości: a. 39,34 % we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych na obszarze gminy
b. 6,71 % - we wpływach z podatku dochodowego od osób posiadających siedzibę na obszarze gminy, wynosi
Powiat
1. wpływy z opłat stanowiących dochody powiatu, 2. udziały w podatkach
państwowych w wysokości: a.  10,25 % we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych na obszarze powiatu
b. 1,40% we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych posiadających siedzibę na obszarze powiatu
Województwo
1.udziały w podatkach państwowych w wysokości:  a. 1,60% we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych na obszarze powiatu b. 15,90% we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych posiadających siedzibę na obszarze powiatu
ŹRÓDŁA DOCHODÓW JST DOCHODY WŁASNE: wspólne dla wszystkich JST: 1. dochody uzyskiwane przez samorządowe jednostki budżetowe oraz wpłaty od samorządowych zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych samorządowych jednostek budżetowych
2. dochody z majątku 3. spadki, zapisy i darowizny na rzecz JST
4. dochody z kar pieniężnych i grzywien określonych w odrębnych przepisach 5. 5,0 % dochodów uzyskiwanych na rzecz budżetu państwa w związku z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej
6. odsetki od pożyczek udzielanych przez JST, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej => odsetki od nieterminowo przekazywanych należności stanowiących dochody JST 7. odsetki od środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych JST, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej 8. dotacje z budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego  9. inne dochody należne JST na podstawie odrębnych przepisów
Źródła dochodów JST w Polsce
1. dochody wlasne  a. w znaczeniu szerokim
(konstytucyjnym) - to dochody, które nie są subwencjami i dotacjami, a zatem również udziały w podatkach państwowych b. w znaczeniu wąskim -to dochody, w których występuje: * władztwo podatkowe (dochody z
podatków i opłat) * posiadanie własności określonych
źródeł dochodu (dochody z majątku) * posiadanie uprawnień do
wprowadzania i kształtowania określonych dochodów (wpływy z
samoopodatkowania mieszkańców) 2. subwencje ogolne – forma transferu srodkow z budzetu panstwa do budzetu JST ktora ma na celu uzupelnienei ich wlasnych srodkow Cechy subwencji:  a. ogólność -może być wykorzystywana przez JST na dowolny cel b. obiektywność – obiektywne metody obliczania oraz określenie ustawowych zasad i kryteriów przyznawania subwencji poszczególnym JST c. obligatoryjność ich przynawania 3. dotacje celowe - źródło dochodów JST przyznawane przede wszystkim z budżetu państwa, które cechuje: a. uznaniowość -
uzależnienie od spełnienia określonych warunków przez jednostkę dotowaną, b. skonkretyzowany cel c. obowiązek zwrotu kwot zawyżonych lub wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem
Aspekty samodzielnosci finansowej JST: 1. samodzielnosc dochodowa - możliwość zwiększania dochodów i pozyskiwania ich z różnych źródeł i różnymi metodami 2. samodzielnosc wydatkowa - swoboda decyzji co do
sposobu i rodzajów wydatków 3. samodzielnosc w zakresie zaciagania dlugu publicznego - swoboda decydowania o: formie pożyczki publicznej, wyborze pożyczkodawcy, zakresie zaciąganych pożyczek 4. samodzielnosc budzetowa - uprawnienia władz samorządowych do określania zasad i trybu procedury budżetowej, czyli procesów planowania, uchwalania, wykonywania i kontroli wykonania budżetu JST w formie uchwały organu stanowiącego JST w sprawie procedury budżetowej.

Wydatki elastyczne

Wynagrodzenia i wydatki rzeczowe jednostek budżetowych, dotacje dla JST, dotacje dla jednostek sektora finansów publicznych, podmiotów gospodarczych, podmiotów nie zaliczanych do sektora f.p.

Zadania wlasne i zlecone jst

zadania własne:
Zadania własne realizowane są przez daną jednostkę samorządu terytorialnego we własnym zakresie i na własny rachunek
- finansowane z doch wlasnych: kredytow pozyczek subwencji.
- obowiazkowe - zobligowane ustawami
- fakultatywne - gmina sama decyduje

zadania zlecone:
Zadania zlecone z zakresu administracji rządowej
obowiązek ich realizacji spoczywa na administracji rządowej
ze względu na aspekty organizacyjne lub inne, łatwiej jest zadania te realizować na poziomie niższym
obowiązek ich realizacji jest nakładany na mocy ustawy
organ zlecający jest zobowiązany przekazać środki na realizację

-finansowane z dotacji celowych
 - zlecone ustawami
 - na podstawie porozumien.
np. przeprowadzanie referendów.


typowe zadania:
gminy - utrzymanie drog gruntowych; utrzymanie czystosci, wywoz smieci, osrodki sportu, cmentarze, szkoły.

powiat - ochorna przeciwpowodziowa, pomoc spoleczna, ochr srodowiska i przyrody, szkoly wyzsze, teatry i biblioteki.

wojewodztwo - panstwowe szkoly zawodowe, ochrona praw konsumenta, promocja regionu, drogi regionalne,przewozy, przeciwdzalanie bezrobociu, szpitale specjalistyczne.

PODZIAL ZADAN JST <- zadania wlasne <- obowiazkowe , <- fakultatywne -> zadania zlecone -> zlecone ustawami, -> na podstawie porozumienia
ROZNICE MIEDZY ZADANIAMI WLASNYMI A ZADANIMI ZLECONYMI: 1. zrodlo finansowania ZW – dochody wlasne, - subwencje, - dotacje na zadania wlasne ZZ – dotacje celowe, - zrodla okreslone w porozumieniu 2. nadzor i kontrola ZW – zgodnosc z prawem legislacyjnym ZZ – legalnosc, - rzetelnosc, - gospodarnosc, - celowosc
 3. planowanie i wykonywanie budzetu ZW – umieszczane sa bezposrednio w budzecie ZZ - ujmowane są w odrębnym planie finansowym, będącym elementem budżetu JST -  sprawozdanie z jego realizacji sporządzane jes odrębnie od rocznego zbiorczego sprawozdania wykonania budżetu JST

Budzetowanie od zera

Metoda budżetowania ,,od zera? polega na szacowaniu wielkości budżetowych dla okresu przyszłego zakładając, że procesy i programy realizowane przez podmiot rozpoczynają się po raz pierwszy. Proces budżetowania ,,od zera" składa się z:

   1.      Tworzenie pakietów decyzyjnych uwzględniających charakter ośrodka odpowiedzialności i jego cele.
   2.      Ocena pakietów wyjściowych i tworzenie pakietów alternatywnych.
   3.      Ułożenie według stopnia ważności pakietów decyzyjnych na podstawie analizy kosztów i korzyści w ramach danego obszaru działania oraz całego przedsiębiorstwa.
   4.      Rozdysponowanie zasobów w sposób odpowiadający priorytetom.

Metoda ,,od zera" w odróżnieniu od metody ,,przyrostowej?:

          *            odrzuca dane historyczne,
          *            systematycznie porównuje istniejące działania z alternatywnymi możliwościami angażowania zasobów,
          *            dokładnie precyzuje konsekwencje decyzji poszczególnych działań,
          *            wykorzystuje warianty planowe,
          *            jest stosowana w dynamicznie rozwijających się przedsiębiorstwach.

Metoda budżetowania ,,od zera" jest metodą najbardziej odpowiednią dla przedsiębiorstw handlowych, które wymagają szybkiego i ciągłego dostosowywania się do zmieniających się warunków na rynku.

Dochody gmin

1.Podatki i opłaty lokalne:

- podatek od nieruchomości,
- podatek rolny,
- podatek leśny,
- podatek od środków transportowych,
- wpływy z karty podatkowej,
- podatek od spadków i darowizn,
- podatek od posiadania psów,
- opłata skarbowa,
- wpływy z opłaty targowej,
- wpływy z opłaty miejscowej,
- wpływy z opłaty administracyjnej za czynności urzędowe,
- wpływy z opłat za zezwolenia na sprzedaż alkoholu,
- podatek od czynności cywilnoprawnych,

2. Dochody z majątku gminy:

- sprzedaż mienia komunalnego,
- czynsze z dzierżaw i najmu (lokale mieszkalne, użytkowe, grunty)

3. Pozostałe dochody własne:

- dochody jednostek budżetowych,
- wpływy odsetek od nieterminowych wpłat do budżetu, odsetki od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku bankowym,
- wpływy z usług,
- rozliczenia z lat ubiegłych,
- nadwyżka środków obrotowych zakładów budżetowych,

4.Udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa:

- wpływy z udziałów z podatku dochodowego od osób fizycznych,
- wpływy z udziałów z podatku dochodowego od osób prawnych,

5. Subwencje z budżetu państwa:

- część podstawowa subwencji ogólnej,
- część oświatowa subwencji ogólnej,
- część rekompensująca subwencji ogólnej,

6. Dotacje:

- dotacje celowe z budżetu państwa na dofinansowanie zadań własnych bieżących i inwestycyjnych gminy,
- dotacje z funduszy celowych na realizację zadań własnych gminy,
- dotacje celowe z budżetu państwa na realizację zadań ustawowo zleconych gminie.

Rozchody publiczne - wydatki publiczne

Środki publiczne na: wydatki publiczne realizacja podst zadan(44.5%budżetowe:BP 25% i JST 75%,pozabudż:f celowych,pozost wydatki)  rozchody publiczne char zwrotny, nadzw, zw ze sfera zadl panstwa (BP i JST):spłaty otrzym pożyczek i kredytów; wykup pap wart;  udzielone pożyczki; płatności, których źródłem fin są przychody z prywatyzacji majątku SP oraz majątku JST;  inne operacje fin zw z zarządzaniem długiem publicznym i płynnością.Wydatki publ: realne(rzeczywiste,pierwotny podział dochodów,wynagrodzenia) transferowe(wtórny podział DN,subwencje,zasiłek:wew(w sektorzeFP do JST,FUS i zew),odpłatne(wynagrodzenia,zapłata za tow i usługi,odszkodowania) i nieodpłatne(na rzecz os fiz i innych podmiotów);Krajowe i zagr, szczebel:centralny,regionalny,lokalny; kryt przedmiotowe(na cel):gospodarczy,socjalno-kulturalny,o char władczym,na obsługe długu;Na cel długookres,krótkook, bieżace(osobowe i rzeczowe) i majatkowe(inwest) Oddział władz publ na wydatk śr:stałe i zmienne;sztywne75%subwencje dla JST, na finansowanie infrastruktury lądowej, na obr nar (1,95% progn PKB), składki do budżetu UE,koszty obsługi długu publicznego,dotacje dla FUS i FER, w zw z gwarancjami Państwa, wypłaty świadczeń emerytalnorentowych,zasiłki i św przedemerytalne,św rodzinne, dopłaty do odsetek od kredytów oraz refundacja premii gwarancyjnych,wydatki refundowane z budżetu UE.elastyczne wynagrodzenia i wydatki rzeczowe (bieżące) JB, dotacje dla JST,dotacje dla JSFP(dotacje do szkół wyższych, jednostek naukowo-badawczych),dot do podmiotów gosp ,dot do JnieSFP,oraz wydatki majątkowe.Wydatki budżetowe:dotacje i subw42%, świadczenia na rzecz os fiz,wydatki bież JB 18%,wyd majatkowe 5%,rozliczenie z bankami 0.5,obsługa dł publ,środki własne UE,finansowanie projektów z udziałem śr UE Przycz wzrostu wyd publ:socjol,hist,polit,ekon(postep techn) Teorie: WagnerTempo wzr WP zwieksza się z postepem industrializacji a ta z inwest, państwo musi je finans. Wzrost WP bo obciążenie dodatk zadaniami admin państ. Zwieksz zakresu organizatorskich fun państwa Wzrost doch/1mieszk-intensyfikacja popytu na d luks.Państwo ma zwiększać podaż, interweniować w porządku publ,finansowaniu akumulacji,dział socj-kult.Efekt przemieszczenia(Peacock,Wiseman) jest rezultatem istnienia tolerowanego poziomu obciąz pod(w czasie wojny wyzsza stopa akceptowana),wzrost WP bo zwieksz potrzeby w czasie wojny,mimo ze przyczyna zanika wydatki zostaja na  nowym poziomie,udział WPw PKB mimo jego zmniejszenia nigdy nie wraca do poziomu sprzed wojny,jest zj trwałym.W czasie pokoju ef przem kontynuacją poziomu wydatków wojsk

Potrzeby pozyczkowe BP

JST potrzeby pożyczkowe BP śr fin niezbędne do sfinansowania def BP, spłat wcześniej zaciągniętych zob, sfinansowania udzielanych przez SP pożyczek oraz wykonywania innych operacji fin zw z długiem SP

Przyczyny wzrostu wydatków publincznych

socjologiczne - w miarę rozwoju państwo potrzebuje coraz więcej
historyczne - spłata długu publicznego zaciągniętego w przeszłości
polityczne - rozwój stosunków politycznych
ekonomiczne - postęp techniczny.

Rodzaje ceł

na cel: publiczne; ekspansywne; wychowwcze
na stawke celna: autonomiczne i komercyjne
kierunek ruchu towrów: importowe; wywozowe; tranzytowe


Cło - opłata pobieraną przez państwo na granicy przy imporcie pewnych towarów (sporadycznie zdarza się także cło eksportowe).

Cło pobierane może być w celu:

    * zwiększenia wpływów do budżetu państwa; typowym przykładem takiego zastosowania jest nałożenie opłat na sprowadzanie towarów nie produkowanych w danym kraju, ponieważ nie występuje wówczas motyw ochrony rodzimych producentów
    * ochrona rynku wewnętrznego i rodzimych producentów przed towarami wyprodukowanymi za granicą
    * wywierania nacisku na partnera handlowego w zakresie zmiany (bądź zaniechania zmiany) warunków wymiany handlowej; przykładem takiego zastosowania są cła retorsyjne.

Cło stosowane głównie w funkcji ochrony rodzimego przemysłu jest podstawowym narzędziem protekcjonizmu gospodarczego. Obecnie jednak wobec postępujących procesów globalizacji cła oraz inne narzędzia ochrony rynków wewnętrznych tracą na znaczeniu, a zaczyna dominować koncepcja wolnego handlu w wymianie międzynarodowej. Wiele państw tworzy unie celne, znosząc tym samym cła w wymianie handlowej między sobą przy jednoczesnym ujednoliceniu polityki celnej wobec krajów trzecich.

Subsydiarność

Subsydiarność - zasada, według której każdy szczebel administracji publicznej przejmuje tylko te zadania, które nie mogą być skutecznie realizowane przez szczebel niższy.


Artykuł 6 ustawy o samorządzie gminnym:
    „Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów”.
Artykuł 4 ustawy o samorządzie powiatowym:
    „Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym”.
Artykuł 4 ustawy o samorządzie województwa:
    „Zakres działania samorządu województwa nie narusza samodzielności powiatu i gminy”.

FINANSE PUBLICZNE

finanse publiczne
 obejmują procesy związane z gromadzeniem
środków publicznych oraz ich rozdysponowaniem, a
w szczególności:

gromadzenie dochodów i przychodów publicznych
wydatkowanie środków publicznych;
finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu państwa;
finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetu jednostki samorządu terytorialnego;
zaciąganie zobowiązań angażujących środki publiczne;
zarządzanie środkami publicznymi;
zarządzanie długiem publicznym
rozliczenia z budżetem Unii Europejskiej

publiczne środki pieniężne (dochody i wydatki publiczne) oraz wszelkie operacje dokonywane przy ich użyciu (tj. ich gromadzenie i wydatkowanie, zarządzanie, kontrola, organizacja)

„PUBLICZNE”
powszechne, jawne, przeznaczone dla ogółu

funkcje państwa Samuelson i Nordhaus wyróżniają trzy funkcje państwa, którego zadaniem jest zapewnienie:

efektywności całej gospodarki przy niesprawności rynkowego mechanizmu alokacji zasobów
Sprawiedliwości (równości) przy nadmiernej dysproporcji dochodów
stabilności gospodarki rynkowej przy jej cyklicznym funkcjonowaniu

funkcje finansów publicznych
 - POLITYCZNE
 - EKONOMICZNE: fiskalne; pozafiskalne: alokacyjna

redystrybucyjna (rozdzielcza)
stabilizacyjna
stymulacyjna (bodźcowa, interwencyjna)
ewidencyjno – kontrolna (informacyjna, sygnalizacyjna)

Funkcje polityczne - wyrażają się w oddziaływaniu, kształtowaniu oraz przekształcaniu rzeczywistości społeczno - gospodarczej w kierunku uznanym za pożądany przez władze publiczne
Funkcje polityczne wiążą się z zarządzaniem publiczną gospodarką finansową, które oznacza świadomą działalność podmiotów publicznych polegająca na wyborze i realizacji określonych celów za pomocą dobranych operacji finansowych.

Funkcja fiskalna (z łac. fiscus – koszyk )  - najstarsza, pierwotna funkcja finansów publicznych
polega na dążeniu do gromadzenia dochodów do budżetów publicznych zapewniających państwu i innym podmiotom publicznym wystarczające środki finansowe na realizacje ich ustawowych zadań

Funkcja stymulacyjna (bodźcowa, interwencyjna) - polega na aktywnym oddziaływaniu państwa za pomocą bodźców finansowych na zachowania różnych podmiotów
może mieć ono charakter pozytywny –nakłaniający do określonych zachowań (ulgi inwestycyjne, preferencyjne kredyty) lub negatywny – zmierzający do zaniechania lub ograniczenia pewnych zachowań (wysokie ca, wysokie kary za przestępstwa skarbowe)

Funkcja ewidencyjno –kontrolna - (informacyjna, sygnalizacyjna)- polega na ewidencji oraz kontroli przebiegu zjawisk gospodarczych i procesów finansowych, dokonywaniu ich analizy, podejmowaniu środków w celu przeciwdziałania zjawiskom negatywnym

Funkcja alokacyjna - Alokacja – rozdział czynników produkcji między różnorodne cele
polega na alokowaniu poprzez system finansów publicznych specyficznej kategorii dóbr, tj. dóbr publicznych i społecznych, które nie mogą być efektywne rozdzielane na zasadach rynkowych

Funkcja redystrybucyjna - redystrybucja - ponowny podział dochodów
Funkcja redystrybucyjna polega na korygowaniu przez państwo pierwotnego podziału DN ukształtowanego przez rynek w celu zapewnienia równowagi całego systemu społeczno – ekonomicznego

FUNKCJA STABILIZACYJNA - polega na wykorzystywaniu dochodów i wydatków budżetowych do oddziaływania na procesy gospodarcze w skali makroekonomicznej, by łagodzić lub przeciwdziałać skutkom występowania wahań koniunkturalnych

dobra publiczne
czyste dobra publiczne („pure public goods”) – dobra, które z przyczyn naturalnych mogą służyć całemu społeczeństwu i są konsumowane przez wszystkich członków danej społeczności (powietrze, rzeki, jeziora, autostrady, bezpieczeństwo zewnętrzne, działalność służb dyplomatycznych, itd.

dobra społeczne
 dobra społeczne („merit goods”) – dobra mieszane społeczno - prywatne, które ze względów fizycznych mogą być dobrami prywatnymi, ale na skutek doktryny społecznej i prowadzonej przez władze publiczne polityki społecznej są dostarczane obywatelowi nawet wtedy, gdy on tego nie akceptuje (ochrona zdrowia, edukacja).

sposoby wykorzystywania instrumentów podatkowych
automatyczne stabilizatory koniunktury –zaleta: szybka reakcja, wada: mogą być nieadekwatne do występującej w praktyce sytuacji
dyskrecjonalne (uznaniowe) – zaleta: państwo może reagować w sposób, jaki wymaga tego sytuacja, wada: ich zastosowanie wymaga czasu, co jest spowodowane długotrwałym i żmudnym procesem legislacyjnym

DEFICYT

NADWYŻKA DEFICYT SEKTORA FP
 dodatnia/ujemna różnica między dochodami publicznymi a wydatkami publicznymi, ustalona dla okresu rozliczeniowego;

NADWYŻKA DEFICYT BUDŻETOWA
 dodatnia/ujemna różnica między dochodami a wydatkami budżetu – może powstawać zarówno w BP, jak i budżecie JST;

POTRZEBY POŻYCZKOWE BP
 środki finansowe niezbędne do sfinansowania deficytu budżetu państwa, spłat wcześniej zaciągniętych zobowiązań, sfinansowania udzielanych przez Skarb Państwa pożyczek oraz wykonywania innych operacji finansowych związanych z długiem Skarbu Państwa;

POTRZEBY POŻYCZKOWE BJST
 środki finansowe niezbędne do finansowania deficytu budżetu JST, spłat wcześniej zaciągniętych zobowiązań, wykonywania innych operacji finansowych związanych z długiem; sfinansowania udzielonych przez JST pożyczek, przeprowadzenia postępowania ostrożnościowego lub naprawczego, realizowanych na podstawie odrębnych przepisów;

PAŃSTWOWY DŁUG PUBLICZNY
 nominalne zadłużenie podmiotów sektora finansów publicznych ustalone po wyeliminowaniu przepływów finansowych pomiędzy podmiotami należącymi do tego sektora;

DŁUG SKARBU PAŃSTWA
 nominalne zadłużenie Skarbu Państwa;

ZASADA RÓWNOWAGI
 była różnie traktowana w teoriach ekonomicznych i okresach historycznych

?     w ujęciu klasycznym (A. S mith. D. Ricardo) oznaczała, takie ukształtowanie wydatków, by nie przekraczały one dochodów, tj., by nie wystąpił deficyt budżetowy („Człowiek nie może wydawać więcej pieniędzy niż otrzymuje, jeśli nie chce się doprowadzić się do ruiny)

?    wg J. M. Keynes – deficyt budżetowy w okresach kryzysu gospodarczego nie tylko nie jest złem, ale może być korzystny (teoria „systematycznego deficytu”)

?    w praktyce budżetowej współczesnych państw realizowane są koncepcje pośrednie, tj. teoria budżetu cyklicznego zakładająca, iż w zależności o cyklu gospodarczego naturalne są zarówno deficyty jak i nadwyżki, lecz w dłuższych okresach winny się one bilansować oraz teoria impasu dopuszczająca deficyt budżetowy, ale tylko w określonych warunkach

SALDO BUDŻETOWE - różnica pomiędzy dochodami a wydatkami ustalonymi dla okresu rozliczeniowego. Wyodrębniamy trzy rodzaje sald budżetowych:

•    RÓWNOWAGĘ BUDŻETOWĄ (saldo zerowe)
D – W = 0
•    DEFICYT BUDŻETOWY (saldo ujemne)
D < W
•    NADWYŻKA BUDŻETOWA -(saldo dodatnie)
D > W

DŁUG PUBLICZNY - to suma deficytów z lat poprzednich, czyli finansowe zobowiązania władz publicznych zaciągane w związku z koniecznością pokrycia deficytu budżetowego;

AKUMULACJA PUBLICZNA
 to suma nadwyżek z lat poprzednich;

PAŃSTWOWY DŁUG PUBLICZNY:
-dług Skarbu Państwa
-pozostały dług sektora rządowego
-dług JST
-pozostały dług sektora samorządowego

PAŃSTWOWY DŁUG PUBLICZNY obejmuje zobowiązania sektora finansów publicznych z następujących tytułów dłużnych:
1.    wyemitowanych papierów wartościowych opiewających na wierzytelności pieniężne,
2.    zaciągniętych kredytów i pożyczek,
3.    przyjętych depozytów,
4.    wymagalnych zobowiązań:
a.    jednostek budżetowych,
b.    wynikających z ustaw i orzeczeń sądu, udzielonych poręczeń i gwarancji oraz innych tytułów.

Źródła finansowania deficytu
Deficyt budżetu państwa oraz inne pożyczkowe potrzeby budżetu państwa mogą być pokryte przychodami pochodzącymi z:

1.    sprzedaży skarbowych papierów wartościowych na rynku krajowym i zagranicznym;
2.    kredytów zaciąganych w bankach krajowych i zagranicznych;
3.    pożyczek;
4.    prywatyzacji majątku Skarbu Państwa;
5.    nadwyżki budżetu państwa z lat ubiegłych.

Obowiązujące regulacje prawne w zakresie wielkości deficytu budżetowego i długu publicznego

?    dla deficytu – 3 % PKB;
?    dla długu - 60 % PKB

PODZIAŁ WYDATKÓW BUDŻETOWYCH WEDŁUG PODSTAWOWYCH GRUP EKONOMICZNYCH

Dotacje i subwencje
?    dotacje celowe
?    dotacje podmiotowe
?    dotacje przedmiotowe
?    dopłaty do % kredytów bankowych
?    dotacje na pierwsze wyposażenie w środki obrotowe
?    subwencja ogólna dla JST 

Świadczenia na rzecz osób fizycznych
- kierowane bezpośrednio lub pośrednio do osób fizycznych, niebędące wynagrodzeniem za świadczoną pracę

Wydatki bieżące jednostek budżetowych
?    wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń
?    zakupy towarów i usług
?    pozostałe wydatki 

Wydatki majątkowe
?    wydatki na zakup i objęcie akcji
?    wydatki inwestycyjne państwowych jednostek budżetowych
?    dotacje celowe na finansowanie inwestycji 

Wydatki na obsługę długu Skarbu Państwa
?    oprocentowanie i dyskonto od skarbowych papierów wartościowych,
?    oprocentowanie zaciągniętych kredytów i pożyczek
?    wypłaty związane z udzielonymi poręczeniami i gwarancjami 

Wpłaty środków własnych Unii Europejskiej
?    udział we wpływach z ceł, opłat rolnych i cukrowych
?    środki obliczone na podstawie VAT
?    środki obliczone na podstawie wartości rocznego PKB

WYDATKI PUBLICZNE (wg kryteriów)

podmiotowe:
 - Wydatki budżetowe: Wydatki BP; Wydatki b. JST.
 - Wydatki pozabudżetowe: Wydatki f. celowych; Pozostałe wydatki.

przedmiotowe:
-wydatki na cele gospodarcze
-wydatki na cele socjalno – kulturalne
-wydatki o charakterze władczym
-wydatki na obsługę długu

ostatecznego podziału PKB:
-wydatki nabywcze (finalne)
-wydatki redystrybucyjne (transferowe)

odpłatności:
1 wydatki odpłatne
–wynagrodzenia
–zapłata za towary i usługi
–odszkodowania
2 wydatki nieodpłatne
–na rzecz osób fizycznych
–na rzecz innych podmiotów

długo / krótko okresowe:
-wydatki inwestycyjne (majątkowe)
-wydatki bieżące: osobowe  i rzeczowe


wydatki prawnie zdeterminowane:
?    subwencje dla JST
?    wydatki na finansowanie infrastruktury lądowej,
?    wydatki na obronę narodową, które muszą stanowić 1,95% prognozowanego na 2005 r.PKB,
?    składki do budżetu Unii Europejskiej,
?    koszty obsługi długu publicznego
?    dotacje dla FUS i FER, w związku z gwarancjami Państwa wypłaty świadczeń emerytalnorentowych,
?    zasiłki i świadczenia przedemerytalne,
?    świadczenia rodzinne
?    dopłaty do odsetek od kredytów oraz refundacja premii gwarancyjnych,
?    wydatki refundowane z budżetu Unii Europejskiej.

uznane za elastyczne:
?    wynagrodzenia i wydatki rzeczowe (bieżące) jednostek budżetowych,
?    dotacje dla jednostek samorządu terytorialnego,
?    dotacje dla jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych (dotacje do szkół wyższych, jednostek naukowo-badawczych)
?    dotacje do podmiotów gospodarczych
?    dotacje do jednostek nie zaliczanych do sektora finansów publicznych
?    oraz wydatki majątkowe

ZAŁĄCZNIKI DO USTAWY BUDŻETOWEJ

ZAŁĄCZNIKI DO USTAWY BUDŻETOWEJ na rok 2007:
- DOCHODY BUDŻETU PAŃSTWA
- WYDATKI BUDŻETU PAŃSTWA
- PRZYCHODY I ROZCHODY BUDŻETU PAŃSTWA
- ZAKŁADY BUDŻETOWE, GOSPODARSTWA POMOCNICZE
- PRZYCHODY I WYDATKI PAŃSTWOWYCH FUNDUSZY CELOWYCH
- WYKAZ INWESTYCJI WIELOLETNICH
- ŚRODKI BEZZWROTNE POCHODZĄCE Z PROGRAMÓW POMOCY PRZEDAKCESYJNEJ UNII EUROPEJSKIEJ
- DOTACJE CELOWE NA FINANSOWANIE ZADAŃ Z ZAKRESU ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ ORAZ INNYCH ZLECONYCH USTAWAMI, REALIZOWANYCH PRZEZ JEDNOSTKI SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO
- WYKAZ JEDNOSTEK, DLA KTÓRYCH ZAPLANOWANO DOTACJE PODMIOTOWE
- ZATRUDNIENIE I WYNAGRODZENIA W PAŃSTWOWYCH JEDNOSTKACH BUDŻETOWYCH
- LIMITY ZATRUDNIENIA DLA OSÓB OBJĘTYCH MNOŻNIKOWYMI SYSTEMAMI WYNAGRODZEŃ ZATRUDNIONYCH W URZĘDACH ORGANÓW WŁADZY PAŃSTWOWEJ, KONTROLI, OCHRONY PRAWA, SĄDACH I TRYBUNAŁACH ORAZ W PLACÓWKACH ZAGRANICZNYCH W ROKU
- WYKAZ PROGRAMÓW WIELOLETNICH
- PLANY FINANSOWE AGENCJI
- PREFINANSOWANIE ZADAŃ PRZEWIDZIANYCH DO FINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW UNII EUROPEJSKIEJ
- LIMIT KWOT ZOBOWIĄZAŃ ORAZ WYDATKÓW W LATACH OBOWIĄZYWANIA NPR 2004 - 2006 W TYS. ZŁ.

Definicja budżetu

Definicja budżetu z art. 95 ustawy o FP:

 - Budżet państwa jest rocznym planem dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów:
Organów: władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa, sądów i trybunałów, administracji rządowej
 - Budżet państwa jest uchwalany w formie ustawy budżetowej na okres roku kalendarzowego, zwanego dalej "rokiem budżetowym".
 - Ustawa budżetowa stanowi podstawę gospodarki finansowej państwa w roku budżetowym

ŚRODKI Z BUDZETU UE

1.    środki przeznaczone na realizację programów przedakcesyjnych

2.    środki pochodzące z funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności

3.    środki Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnych

4.    inne środki

PRZYCHODY PUBLICZNE

1.Przychody jednostek sektora FP z działalności

2.Przychody budżetu państwa i budżetów JST pochodzące :
- ze sprzedaży papierów wartościowych i innych operacji finansowych
- z prywatyzacji majątku SP oraz majątku JST
- ze spłat pożyczek udzielonych ze środków publicznych
- z otrzymanych kredytów i pożyczek

DOCHODY PUBLICZNE

1.Daniny publiczne:
podatki, opłaty;
składki;
cła i wpływy z należności celnych;
inne świadczenia o charakterze podatkowym: wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych, wpłaty z zysku NBP, wpłaty z zysku jednoosobowych spółek SP;

2.Pozostałe dochody:
wpływy ze sprzedaży wyrobów i usług świadczonych przez jednostki sektora FP;
dochody z mienia jednostek sektora FP, (najem, dzierżawa, odsetki od środków na rachunkach bankowych, dywidendy z tytułu posiadanych praw majątkowych);
spadki, zapisy i darowizny;
odszkodowania należne jednostkom sektora FP;
kwoty uzyskane przez jednostki sektora FP z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji;
dochody ze sprzedaży majątku (niestanowiącej praywatyzacji);
inne dochody należne jednostkom sektora FP określone w odrębnych przepisach lub umowach międzynarodowych;

Kryteria klasyfikacji dochodów publicznych

KRYTERIUM EKONOMICZNE:
•RZECZYWISTE/ROZLICZENIOWE,
•BĘDĄCE REZULTATEM PIERWOTNEGO PODZIAŁU DN/BĘDĄCE REZULTATEM WTÓRNEGO PODZIAŁU DN,

KRYTERIUM PRAWNE:
•PUBLICZNOPRAWNE/PRYWATNOPRAWNE,
•UMOWNE/JEDNOSTRONNIE USTALONE,
•OGÓLNE/INDYWIDUALNE,
•ZASADNICZE/UBOCZNE,
•ZWROTNE/ BEZZWROTNE,
•ODPŁATNE/NIEODPŁATNE
•PRZYMUSOWE/DOBROWOLNE,
•OBLIGATORYJNE/FAKULTATYWNE,
•ZWYCZAJNE/NADZYWCZAJNE,
•OKRESOWE/SPORADYCZNE
•WŁASNE/OBCE

KRYTERIUM ORGANIZACYJNE:
•BUDŻETOWE/POZABUDŻETOWE,
•OD OSÓB FIZYCZNYCH/OD OSÓB PRAWNYCH I
JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH
NIEPOSIADAJĄCYH OSOBOWOŚCI PRAWNEJ

klasyfikacja dochodow publincznych

podatkowe:
•PIT
•CIT
•VAT
•p. akcyzowy
•podatek od gier
•ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
•zryczałtowany podatek dochodowy od duchownych

niepodatkowe
•cło
•dochody jednostek budżetowych
•wpłaty z zysku NBP
•dywidendy i wpłaty  zysku
•wpłaty JST
•dochody zagraniczne
•pozostałe dochody niepodatkowe

Wyroby akcyzowe zharmonizowane i niezharmonizowane

Wyroby niezharmonizowane to takie, których stawka podatku akcyzowego określana jest, jako procent ceny wyrobu (np. skóry, kosmetyki, broń palna, samochody osobowe)

Wyroby zharmonizowane to takie, których stawka podatku jest określona na jednostkę wyrobu (paliwa, alkohol, energia elektryczna) bądź w procencie maksymalnej ceny detalicznej (wyroby tytoniowe)

Zakres podmiotowy i wysokość stawek w podatku od towarów i usług

-podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na jej cel i rezultat,

-stawki podatku wynoszą 22% stawka podstawowa, oraz obniżone 7% i 3%; występuje także stawka zerowa, którą objęte są wewnątrzwspólnotowa dostawa i eksport towarów,

Podatnicy i wysokość podatku dochodowego od osób prawnych

-podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej z wyjątkiem spółek nieposiadających osobowości prawnej, podatkowe grupy kapitałowe

-zwolniony jest Skarb Państwa, NPB, jednostki budżetowe, fundusze celowe, przedsiębiorstwa międzynarodowe, JST w zakresie dochodów określonych w ustawie o JST, ARiMR, ARR, ANR, ZUS,

-stawka podatku wynosi 19%, oblicza się ją od dochodu. W razie zaniżenia stawka sankcyjna w wysokości 50%

Rodzaje odliczeń od podstawy wymiaru oraz odliczeń od podatku przy obciążeniu dochodów osób fizycznych

Od podstawy odlicza się:

-składki na ubezpieczenie społeczne

-wydatki na cele rehabilitacyjne ponoszone przez podatnika lub osoby na jego utrzymaniu (limit 2280)

-wydatki na użytkowanie Internetu (limit 760)

-darowizny (limit 6% dochodu)

-wydatki na nabycie nowej technologii (do 50% wydatków)

Od podatku odlicza się:

-przy wspólnym opodatkowaniu małżonków 120 zł na każde dziecko

-składkę na ubezpieczenie zdrowotne- 7,75%*(przychód - ubezp. społeczne)