Narzędzia polityki fiskalnej

Pasywna polityka fiskalna polega na wykorzystaniu właściwej niektórym instrumentom wrażliwości na zmianę poziomu dochodu narodowego, zatrudnienie i ich wielkości ekonomicznych. Instrumenty te samoczynnie, bez potrzeby podejmowania konkretnych decyzji dostosowanych, reagują na zmianę koniunktury. Określane one są jako automatyczne stabilizatory koniunktury.

ASK-Określenie to sugeruje, że instrumenty te działają samoczynnie bez potrzeby ingerencji państwa. Uruchomienie ich nie wymaga decyzji władz administracyjnych, jednak ich ustanowienie tzn. określenie zasad opodatkowania różnych rodzajów dochodów, zasad i trybu przyznawania  zasiłków dla bezrobotnych, zasad subwencjonowania rolnictwa itp. jest zdaniem państwa. „automatyzm” tych środków polega na tym że:

a)       po ich zatwierdzeniu zaczynają działać bez konieczności wprowadzenia częstych korekt na skutek zmian sytuacji gospodarczej

b)       siła i zakres ich działania należy niemal wyłącznie od skali zmian poziomu aktywności gosp.

Do najważniejszych automatycznych stabilizatorów koniunktury zaliczyć należy:

·         podatki od dochodów ludności,

·         podatki od przedsiębiorstw

·         podatki pośrednie (nakładane na art. Konsumpcyjne)

·         zasiłki dla bezrobotnych i inne formy świadczeń społecznych,

·         programy pomocy dla rolnictwa (subwencje, polityka gwarantowanych cen rolnych ).

Od autonomicznego stabilizatora koniunktury oczekuje się, aby w okresie recesji handlowych spadek globalnego popytu, a w okresie ekspansji handlowych jego wzrost. Automatyczny stabilizator koniunktury nie stwarzają warunków do zmian istniejącej sytuacji gosp.,  ich zdaniem jest dążenie do utrzymania dotychczasowego poziomu aktywności gosp., przez obronę wyjściowych rozmiarów popytu globalnego, niezależnie od tego, na jakim poziomie ten popyt się ustabilizował. Skutkiem działania ASK jest tendencja do powstawania deficytu budżetowego w okresach recesji (duże wydatki budżetowe na tworzenie dodatkowego popytu i niskie dochody budżetowe) oraz nadwyżek budżetowych w okresach ożywienia gosp. (zwiększone dochody budżetowe przy równoczesnym ograniczeniu wydatków transferowych).